چگونه نماز بخوانیم ؟

قرائت نماز ارکان و اصولی دارد که باید تمامی آن ها را بدانیم و رعایت کنیم. در این گزارش تمامی نکات ریز و درشتی که در خواندن نماز باید رعایت کنیم، بیان می شود.

تکبيرة الاحرام

“نماز” با گفتن “الله اکبر” آغاز مي شود، گفتن “الله اکبر” در آغاز نماز به معناي جدايي از غير خدا و پيوستن به اوست.اعلام بزرگي پروردگار و دوري جستن از تمام قدرتهاي دروغين است.
با اين تکبير به حريم نماز وارد مي شويم و برخي کارها بر ما حرام مي شود.

هنگامي که نماز را شروع مي کنيم بايد متوجه باشيم که چه نمازی را مي خوانيم؛ مثلا نماز ظهر است يا عصر و آن را تنها براي اطاعت فرمان خداوند بجا آوريم که اين همان “نيت” است و از اجزای اصلي نماز به شمار مي آيد.

هنگام گفتن “الله اکبر” مستحب است، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببريم.پس از گفتن “الله اکبر” سوره حمد را مي خوانيم:

بسم الله الرحمن الرحيم

(الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ الرَّحْمـنِ الرَّحِيمِ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ)

پس از سوره حمد، يک سوره ديگر از قرآن را مي خوانيم به عنوان نمونه، مي توان سوره توحيد را خواند:سوره توحيد

بسم الله الرحمن الرحيم

(قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ )

پسرها و مردها بايد در نماز صبح ، نماز مغرب و نماز عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولي دخترها وبانوان، اگر نامحرم صداي آنان را نشنوند مي توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر و نمازعصر همه بايد حمد وسوره را آهسته بخوانند.

انسان بايد نماز را ياد بگيرد که غلط نخواند و کسي که اصلا نمي تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور که مي تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

رکوع نماز

رکوع نماز-پس از تمام شدن حمد وسوره سر به رکوع خم مي کنيم و دستها را به زانوها مي گذاريم و مي گوييم:

“سبحان ربي العظيم وبحمده”

و يا مي گوييم: “سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله”

سجده نماز

سپس سر از رکوع برداشته (مي ايستيم) و آنگاه به سجده مي رويم و هفت عضو بدن؛ يعني پيشاني، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمين گذاشته و مي گوييم:
“سبحان ربي الاعلي وبحمده”

يا “سبحان الله” را سه مرتبه تکرار مي کنيم.

در سجده نماز، بايد پيشاني را روي خاک يا سنگ يا چيزهاي ديگري از زمين بگذاريم.هنگام نماز خواندن سجده بر چيزهايي که از زمين مي رويد و براي خوراک و پوشاک انسان مصرف نمي شود نيز صحيح است.مهر نماز که بيشتر در بين ما معمول است، در حقيقت قطعه خاک پاکيزه اي است که نمازگزار همراه خود دارد تا براي سجده، پيشاني را روي آن بگذارد.

سجده دوم نماز

پس از سجده اول ، مي نشينيم و بار ديگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول بجا مي آوريم.با تمام شدن سجده دوم، يک رکعت نماز به پايان مي رسد؛ يعني تا بدينجا، رکعت اول نماز را خوانده ايم، بنابراين بطور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از:

1. تکبيره الاحرام (گفتن “الله اکبر” در آغاز نماز).
2. قرائت (خواندن حمد و سوره).
3. رکوع و ذکر آن.
4. دو سجده و ذکر آنها.

رکعت دوم نماز

پس از تمام شدن رکعت اول نماز، بدون آن که صورت نماز به هم بخورد و يا فاصله اي ايجاد شود، از جا برخاسته، بار ديگر مي ايستيم و حمد و سوره را به همان ترتيبي که در رکعت اول نماز گفته شد، مي خوانيم.

قنوت نماز

در رکعت دوم نمازهاي روزانه، بعد از تمام شدن حمد و سوره و قبل از رکوع، مستحب است، دستها را روبروي صورت گرفته ودعايي بخوانيم؛ اين عمل را “قنوت” گويند.در قنوت نمازمي توان اين دعا را خواند:

“ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الاخرة حسن وقنا عذاب النار”

پيامبر خدا (ص) فرمود: “کسي که قنوت نمازش طولاني تر باشد، حسابرسي او در روز قيامت راحت تر است”.

پس از قنوت، رکوع وسجده ها را مانند رکعت اول بجا مي آوريم.

تشهد نماز

در رکعت دوم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوم بايد در حالي که رو به قبله نشسته ايم “تشهد” نماز را بخوانيم؛

يعني بگوييم:

“اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علي محمد وال محمد”

سلام نماز

تا اينجا رکعت دوم نماز هم تمام مي شود و اگر نماز دو رکعتي باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام مي کنيم؛ يعني مي گوييم:

السلام عليک ايها النبي ورحمة الله وبرکاته
السلام علينا وعلي عباد الله الصالحين
السلام عليکم ورحمة الله وبرکاته

اکنون نماز صبح را فرا گرفتيم و چنانچه نمازي که مي خوانيم سه رکعتي يا چهار رکعتي باشد، بايد در رکعت دوم نماز، بعد از خواندن تشهد، بدون آن که سلام نماز را بگوييم، بايستيم و رکعت سوم نماز را بخوانيم.

رکعت سوم نماز

رکعت سوم نماز هم مانند رکعت دوم است، با اين تفاوت که در رکعت دوم نماز بايد با حمد و سوره بخوانيم، ولي در رکعت سوم، سوره و قنوت ندارد و فقط “حمد” را مي خوانيم و يا به جاي حمد، سه مرتبه مي گوييم:

“سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ”

پس اگز نماز مغرب مي خوانيم، بايد بعد از سجده دوم (در رکعت سوم) تشهد بخوانيم وبا سلام، نماز را پايان دهيم.

رکعت چهارم نماز

اگر نمازي که مي خوانيم چهار رکعتي باشد؛ يعني: نماز ظهر يا نمازعصر يا نماز عشا؛ پس از سجده ها (در رکعت سوم) بدون آن که تشهد يا سلام را بخوانيم، مي ايستيم و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام مي دهيم و در پايان نماز؛ يعني پس از سجده دوم مي نشينيم و تشهد و سلام را مي خوانيم و نماز را تمام مي کنيم.

خلاصه نماز

اکنون که چگونگي نمازهاي روزانه بيان شد، ياد آوري اين نکته لازم است که؛ آنچه در نماز خوانده مي شود و ياد گرفتن آنها لازم است، تنها بيست جمله مي باشد، پس يادگيري نماز را دشوار ندانيم، و اين دستور زندگي ساز اسلام را کوچک نشماريم بلکه با چند ساعت صرف و چند مرتبه تکرار اين جملات، به آساني مي توان نماز را فراگرفت. براي توجه بيشتر، با حذف جمله هاي تکراري، بيست جمله واجب نماز را ياد آور مي شويم:

1. “اللهُ اَکبَر”
2. بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيمِ
3. الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
4. الرَّحْمـنِ الرَّحِيمِ
5. مَـالِكِ يَوْمِ الدِّينِ
6. إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ
7.  اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ
8. صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ
9. غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ
10. قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
11. اللَّهُ الصَّمَدُ
12. لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ
13. وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ
14. سُبحانَ ربٌي العظيمِ وَبحمدهِ
15. سُبحانَ ربٌي الاعلي وَبحمدهِ
16. اشهَدُ اَن لا اِلهَ الا اللهُ وَحدهُ لا شريکَ لَهُ
17. واشهدُ انٌ محمداً عبدُهُ ورَسُولُهُ
18. اللهُمٌ صَلٌ علي محمٌَدٍ والِ مُحمٌد
19. سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ
20. السٌلامُ عَليکُم ورحمة اللهِ وبرکاتُهُ

ترجمه نماز

·”اللهُ اَکبَر”: “خداوند از هر کس و هر چند بزرگتر است”.
·بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيمِ: “بنام خداوند بخشنده مهربان”.
·الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ: “ستايش، مخصوص پرودگار جهانيان است”.
.الرَّحْمـنِ الرَّحِيمِ: “خداي بخشنده و مهربان”.
.مَـالِكِ يَوْمِ الدِّينِ: “صاحب روز پاداش (قيامت)”.
·إيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ: “تنها تو را مي پرستيم و تنها از تو کمک مي خواهيم”.
·اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ: “ما را به راه راست هدايت فرما”.
·صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ : “راه آنان که به آنها نعمت دادي”.
·غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ: “نه راه کساني که بر آنها خشم شده است”.
·وَلاَ الضَّالِّينَ: “و نه راه گمراهان”.

·قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ : “بگو اوست خداي يکتا”.
·اللَّهُ الصَّمَدُ : “خداي بي نياز”.
·لمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ: “خدايي که نه فرزند کسي است و نه فرزندي دارد”.
·وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ: “وهيچ کسي، همتاي او نيست”.
·سُبحانَ ربٌي العظيمِ وَبحمدهِ: “پروردگار بزرگ من پيراسته و منزه است و او را ستايش مي کنم”.
·سُبحانَ ربٌي الاعلي وَبحمدهِ: “پروردگار من از همه کس بالاتر و منزه است و او را مي ستايم”
·اشهَدُ اَن لا اِلهَ الا اللهُ وَحدهُ لا شريکَ لَهُ: “گواهي مي دهم که جز آفريدگار، خدايي نيست و يکتا و بي همتاست و شريک ندارد”.
·واشهدُ انٌ محمداً عبدُهُ ورَسُولُهُ: “وگواهي مي دهم که محمد (ص) بنده و فرستاده خداوند است”.
·اللهُمٌ صَلٌ علي محمٌَدٍ والِ مُحمٌد: “خداوندا! بر محمد و خاندان او درود فرست”.
·سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ: “خداوند از هر عيبي پاک و منزه است و حمد و سپاس مخصوص خداوند است و جز او پروردگاري نيست و خدا بزرگتر و برتر از هر چيز است”.
·السلام عليک ايها النبي ورحمة الله وبرکاته: “سلام و رحمت و برکات پروردگار بر تو باد اي پيامبر”.
·السلام علينا وعلي عباد الله الصالحين: “سلام بر ما (نمازگزاران) و بر بندگان نيکوکار خداوند”.
·السٌلامُ عَليکُم ورحمة اللهِ وبرکاتُهُ: “سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما (مؤمنين) باد”.
·ربنا اتنا في الدنيا حسنة وفي الاخرة حسنة وقنا عذاب النار: “پروردگارا!: هم دنيا و هم در آخرت، به ما نيکي عنايت فرما و ما را از عذاب آتش جهنم نگه دار”.

نماز جماعت

يکي از مراسم پرشگوه و با عظمت اسلامي، “نماز جماعت” است.

نماز جماعت تجلي وحدت مسلمانان و تشکل آنان در هر صبح و شام است. در روايات اسلامي براي شرکت در نماز جماعت، ثواب بسياري شمرده شده است، تا جايي که اگر تعداد نمازگزاران، بيش از ده نفر باشد، ثواب آن قابل شمارش نيست. در احکام اسلامي نيز به مسائل بسياري بر مي خوريم که حکايت از اهميت بسيار زياد نماز جماعت دارد و در اينجا به برخي از آنها اشاره مي کنيم:

1. شرکت در نماز جماعت براي همه کس مستحب است، به خصوص براي همسايه مسجد.
2. سزاوار نيست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.
3. شرکت نکردن در نماز جماعت، از روي بي اعتنايي جايز نيست.
4. مستحب است، انسان، صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.
5. نماز جماعت، از نماز اول وقت، که به تنهايي خوانده مي شود برتر است، هرچند نماز جماعت اول وقت خوانده نشود.
6. نماز جماعتي که مختصر خوانده مي شود، از نماز طولاني که به جماعت نيست، بهتر است.
7. وقتي که جماعت برپا مي شود، کسي که نمازش را به تنهايي خوانده مستحب است دو باره به جماعت بخواند.

با توجه به مسائلي که بيان شد، به اهميت نماز جماعت پي مي بريم. پس بکوشيم تا از اجتماع هر روز مسلمانان جدا نمانيم و از ثواب بسيار زياد آن محروم نشويم.