آموزش, برق و الکترونیک

نحوه ی نصب کلید محافظ جان تک فاز

آوریل 25, 2019

701 بازدید

6 min read

کلید محافظ جان تک فاز

یکی از عوامل اصلی در بروز خسارات مالی، صدمات و تلفات جانی به ویژه در منازل مسکونی، مراکز اداری، تجاری و مجتمع‌های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق می‌باشد. بمنظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی یا محافظ جان استفاده می‌شود. با استفاده از کلیدهای Earth Fault و نشتی جریان یک عمر آسایش و امنیت و صرفه جوئی اقتصادی خواهید داشت.

این کلید‌ها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می‌شوند، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می‌باشند. براین اساس در صورتی که حساسیت کلید‌ها تا ۳۰ میلی آمپر باشد این کلید به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از ۳۰ میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می‌رود.
اساس کار کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می‌باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می‌نماید.

از مزایای دیگر استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می‌باشد. باتوجه به اینکه یک جریان 5 آمپری می‌توان باعث بروز آتش سوزی شود، کلید حفاظت از خط برق گرفتگی با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی، مانع از بروز آتش سوزی می‌شود. همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان، این جریان به مرور زمان یاد می‌شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می‌آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی. صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروتهای ملی را نیز در بر خواهد داشت.

کلیدهای محافظ جان (Residual current circuit breaker:R.C.C.B)

مشخصات کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی (جریان نشتی):

دمای کاری کلید‌ها جهت قطع جریان نشتی متناوب از ۲۵ – تا ۴۰ درجه سیلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه ۶ تا ۲۵ کیلو آمپر می‌باشد.

جهت حفاظت کلیدها و مدار مصرفی در مـقـابل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد.

کلید‌ها با جریان نامی ۱۲۵ – ۱۶ آمپر تولید می‌شوند.

کلید‌ها جهت استفاده مشترکین تکفاز (خـانـگی) بـه صورت دو پـل (فـاز + نـول) و مشترکین سه فـاز (صنعتی) به صورت چهار پل، که می‌تواند همراه با نول و یا بدون نول (در سیستم‌های سه سیمه) بکار رود.

میزان جریان قطع خودکار کلید‌ها (حساسیت) از 10 میلی آمپر تا 5.1 آمپر، و مدت زمان قطع حداکثر 200 میلی ثانیه است.

دستور العمل نصب:

قبل از نصب بایستی با آمپرمتر مخصوص میزان نشتی جریان در مداری که قرار است. کلید فوق نصب گردد اندازه گیری شود و در صورتیکه میزان جریان نشتی بیشتر از ۲ % حساسیت نامی کلید باشد پس از نشت یابی و رفع نقص، اقدام به نصب کلید گردد. این نشتی می‌تواند بین فاز و زمین، نول و زمین، فاز یا نول با فاز‌ها و نول‌ها مدارهای مجاور باشد که در تمام حالت‌های فوق کلید اقدام به قطع مدار می‌نماید.

در مورد کلیدهای دو پل سیم نول به ترمینال مشخص شده با علامت N. و سیم فاز به ترمینال مشخص شده با علامت L. متصل می‌شود.

در سیستم تکفاز، دو سیم نول و فاز و در سیستم سه فاز، چهار سیم (سه فاز و نول) بایستی به ورودی و خروجی کلید متصل گردد.

باتوجه به موقعیت نصب، سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که این امر در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت.

درجه حفاظت کلید‌ها برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP ۴۰ می‌باشد.

کلید عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود.

ترمینال‌های ورودی و خروجی کلید‌ها باتوجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یا سیم در نظر گرفته شده و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.

همراه با کلید امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز وجود دارد.

دستور العمل دوره بهره برداری:

قطع جریان برق توسط کلید محافظ جان نشان دهنده آن است که حداقل یکی از وسایل برقی موجود در مدار و یا اینکه سیم کشی ساختمان دارای جریان نشتی می‌باشد که در این صورت باید ابتدا دو شاخه کلیه وسائل برقی را از پریز‌ها بیرون آورده و پس از وصل مجدد کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی مطابق با موارد زیر عمل نمود:

چنانچه کلید دوباره جریان برق را قطع نمود:

این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی داخل ساختمان و یا سیم‌های خروجی از مدار کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی جریان نشتی بوجود آمده است و تا زمانی که این نشتی وجود داشته باشد کلید قابل وصل نخواهد بود و هربار پس از وصل کلید، بلافاصله فرمان قطع می‌دهد که در این صورت بایستی توسط فرد متخصص نسبت به رفع نقص اقدام گردد.

در صورتی که بعد از خارج نمودن کلیه وسایل برقی از مدار، کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی، جریان برق را قطع نکند:

این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی ساختمان مشکلی ندارد و یکی از وسائل برق داری جریان نشتی به بدنه می‌باشد که در این صورت وسائل برقی را تک تک به برق وصل نموده تا کلید قطع نماید، قطع کلید نشانه آن است که آن وسیله برقی دارای جریان نشتی به بدنه می‌باشد که بایستی نسبت به رفع نقص آن اقدام گردد.
در روی هر کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی یک شاسی کلید قطع و وصل جهت قطع و وصل جریان عبوری از کلید، و یک شاسی فشاری زرد رنگ بمنظور تست عملکرد کلید بکار رفته است. با فشار شاسی تست یک جریان نشتی مجازی به وجود می‌آید و باعث قطع کلید می‌گردد لذا حداقل هرماه یک بار می‌بایست از این دکمه استفاده نمود و در صورت کاربرد شاسی تست و عدم قطع مدار، بایستی حتما” به مسئول نصب اطلاع داده شود تا نسبت به تعویض کلید اقدام نماید.