بارش شهابی چیست؟

اغلب شهابهایی که در آسمان مشاهده می شوند، اتفاقی هستند. اینگونه شهابها، از نقطه خاصی در فضا نمی آیند و عامل بوجود آورنده آنها، ذرات ریز بین سیاره ای است که به طور پراکنده در فضا پخش شده اند. زمان وقوع شهابهای اتفاقی قابل پیش بینی نیست و رصد آنها کاملا تصادفی است. برخلاف اینگونه شهابها، گروه دیگری هستند که به صورت بارش شهابی (شهاب باران- رگبار شهابی)دیده می شوند.

بارش شهابی هنگامی رخ می دهد که زمین از میان توده ای از ذرات فضایی عبور کند. در این هنگام، چون ذرات زیادی با جو زمین برخورد می کنند، در مدت کوتاهی تعداد زیادی شهاب می توان مشاهده کرد.

بارشهای شهابی در مناطق مشخصی از آسمان مشاهده می شوند و در هر بارش شهابی، به نظر می رسد که تمام شهابها از یک نقطه بیرون می آیند. به عبارتی اگر از صحنه بارش شهابی فیلمی تهیه شود و سپس آن را به صورت معکوس نمایش دهیم این طور به نظر می رسد که تمام شهابها به سوی یک نقطه حرکت می کنند. این نقطه را کانون بارش یا نقطه نور باران می نامند.

در هر سال چندین بارش شهابی رخ می دهد و هر کدام در قسمت خاصی اتفاق می افتند. بارشهای شهابی را از روی مکان کانون بارش نامگذاری می کنند به این ترتیب که یک حرف “ی” به آخر نام صورت فلکیی که کانون بارش در آن قرار دارد، اضافه می کنند. مانند: بارش شهابی اسدی، برساوشی، شلیاقی و … اگر در صورت فلکی خاصی بیش از یک بارش اتفاق افتد، از نزدیکترین ستاره درخشان به کانون بارش استفاده می کنند. مانند بارش شهابی اتا-دلوی و دلتا-دلوی.

با مثال ساده ای می توانید در یابید که چرا به نظر می رسد تمام شهابها از یک نقطه می آیند. به تصویر زیر نگاه کنید. تمام خطوط آن به نقطه واحدی در مرکز رسیده اند، با هم موازی هستند.

بارش شهابی هنگامی اتفاق می افتد که زمین از میان توده ای از ذرات بگذرد. این ذرات در مدارهایی موازی و نزدیک به هم به دور خورشید می گردند. وقتی که زمین از میان آنها عبور می کند، این ذرات به طور موازی به جو برخورد می کنند و ما اینطور تصور می کنیم که آنها از یک نقطه سرچشمه می گیرند.

منشاء

منشاء بسیاری از بارش های شهابی، دنباله دارها هستند. این صخره های یخی با حركت خود ذرات ریزی به جا می گذارند. با  نزدیك شدن دنباله دار به خورشید تعداد ذرات به جا مانده افزایش می یابد. بنابراین مدار دنباله دار مملو از ذراتی می شود كه با همان سرعت دنباله دار و تقریبا” در همان مدار به دور خورشید گردش می كنند. به دلیل حركت متناوب زمین به دور خورشید ، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیكی مدار دنباله دار می رسد و با برخورد به این ذرات بارش شهابی رخ می دهد.

بارشهای شهابی هر سال تکرار می شوند. برای مثال، هر سال در بیستم مرداد، زمین از میان توده ای از ذرات، که از دنباله دار سویفت-تاتل به جای مانده اند عبور می کند و بارش شهابی بر ساوشی رخ می دهد. بارش برساوشی زیباترین و غنی ترین بارش شهابی است. در جدول زیر اسامی تعدادی از بارشهای شهابی مشهور به همراه ویژگی هایشان را مشاهده می کنید. زمان شروع بارش (ورود زمین به توده ذرات)، زمان اوج بارش (زمان رسیدن زمین به بخش متراکم) و زمان پایان بارش (خروج زمین از توده ذرات).