صنعت عطر و ادکلن سازی

صنعت عطر و ادکلن سازی

امروزه عطرسازی از جمله پرطرفدارترین صنعت های شغلی و تولیدی در جهان است. عطرها از ترکیب اسانس‌ها، ترکیبات معطر، تثبیت کننده‌ها و حلال ها تشکیل می‌شوند تا در خوشبوسازی بدن و یا محیط زندگی از آن‌ها استفاده شود. اکثر عطرهای پرفروش حال حاضر که دارای فرمولاسیون خارق‌العاده‌ای هستند سالیان پیش ساخته شده‌اند که امروزه کماکان مورد استفاده قرار می‌گیرند. امروزه بهترین روش‌های ساخت عطر از تکنیک‌های قدیمی الهام گرفته شده‌است. به‌طورکلی فرآیند ساخت و تولید عطر شامل جمع‌آوری مواد اولیه تشکیل دهنده، استخراج روغن‌های معطر و مخلوط کردن این اسانس‌ها با یکدیگر و کنترل کیفیت محصول نهایی است.

عطر سازی در زمان‌های دور

تهیه عطر و استخراج اسانس‌های معطر قدمتی طولانی در تاریخ دارد. درگذشته پیشینیان از امکانات تولید رایحه‌های مصنوعی برخوردار نبودند به همین جهت از مواد اولیه طبیعی بهره می‌بردند. پیشینیان با استفاده از گل‌های معطر و انواع مختلف چوب به ساخت انواع لوسیون‌های بدن می‌پرداختند. مواد خوشبوکننده در ابتدا بسیار ساده و تنها مخلوطی از ادویه‌های آسیاب شده بودند. این پودر آسیاب شده و نرم توسط یک مایع به همدیگر می‌چسبیدند. بعدتر متوجه شدند، که اگر ادویه یا گلی را در چربی یا روغن بخیسانند، بخشی از ماده اصلی خوشبو در چربی یا روغن باقی خواهد ماند. به این ترتیب روغن‌های دارویی و مرهم‌های معطر معروف به وجود آمدند.
در قرن ۱۶ میلادی، کتابی به رشته تحریر درآمده است، که در آن حدودا ۶۰ گیاه اسانس دار و معطر معرفی شده است. صنعت عطرسازی مدرن از اواخر قرن نوزدهم میلادی که تولید مصنوعی مواد معطری همچون وانیلین و کومارین بطور تجاری ممکن شد، آغاز گردیده ‌است. شهرهای گراس در فرانسه و کلن در آلمان، محل تولید عطر و اسانس تا به امروز بوده‌اند.

فرآیند ساخت و تولید عطر

قبل از تولید عطر مواد خام متعددی که در ساخت عطر نقش دارند باید تهیه شوند. میوه‌ها، ادویه‌جات، برگ گیاهان، صمغ و انواع علف‌ها و گل‌ها مواد ضروری در تهیه عطر هستند. در اکثر موارد از مواد حیوانی نیز در ساخت عطرها استفاده می‌شود. برای استخراج روغن‌های معطر از فرآیند عصاره گیری استفاده می‌شود که تکنیک‌های گوناگونی دارد.
پس از ترکیب اسانس‌های اولیه و تولید عطر فرآیند پیرسازی عطر آغاز می‌شود. در این مرحله عطر برای چند ماه تا یک سال در فضایی تاریک و خنک قرار می‌گیرد بدون آن که کوچکترین حرکت یا مزاحمتی برای آن ایجاد شود. این فرآیند کمک می‌کند تا روغن معطر و الکل کاملا با هم ترکیب شوند و کیفیت و دوام عطر بالاتر رود و شدت بوی عطر قوی‌تر می‌شود. درنهایت بعد از بررسی های کمی و کیفی عطر برای فروش روانه بازار می‌شود.

تقسیم بندی مواد اولیه در حوزه تولید عطر

مواد اولیه در صنعت عطرسازی به دو دسته مواد گیاهی و مواد حیوانی تقسیم می‌شوند. در عطرسازی مواد اولیه طبیعی به دست آمده از حیوانات از جمله قوی‌ترین، گران‌ترین و باارزش‌ترین عطرها را دارند و غالبا این رایحه‌ها و اسانس‌ها در نقش تثبیت کننده به کار گرفته می‌شوند.
همچنین در فرآیند خلق یک عطر مواد اولیه در دو گروه طبیعی و سنتزی نیز طبقه بندی می‌شوند. در صنعت عطرسازی مواد نچرال و مواد سنتزی [آروماکِمیکال] تفاوت های فني بسیار زیادی با هم دارند. مواد نچرال مواد چندمولکولی هستند که باعث چندوجهی شدن عطر در هر اسانس می‌شوند؛ بدین معنا که از زمانی كه بر روی بلاتر قرار مي‌گيرند و شروع به تبخير می‌کنند، نت های مختلفی از خود نشان مي‌دهند. ولي در مورد مواد آروماکمیکال که دارای ساختار تک مولکولی هستند می‌توان گفت این تغییرات بسیار اندک است. البته مواد آروماکمیکال در عين حال كه تک مولكولی هستند به ندرت تک نُت می‌باشند و از نظر رايحه، نت‌های گوناگونی از خود به جا می‌گذارند؛ ولي اين نت ها از ابتدا تا انتها بدون تغيير برروی بلاتر باقي مي‌مانند و تنها با گذر زمان در آهنگی خاص و منحصربه فرد، شدّت خود را از دست مي‌دهند. همچنین باید در بدانید که مواد آروماکمیکال در زمان رقيق سازی نيز دچار تغيير رايحۀ كمتری مي‌شوند و تنها ايمپكت آنها دچار تغيير قابل ملاحظه ای مي‌شود. ولي درمورد مواد نچرال با رقيق‌سازي، بعضي نت ها حذف و بعضي تقويت مي‌شوند كه باز اين موضوع بايستی در طراحی عطر لحاظ شود.

شرکت های مطرح جهانی در حوزه عطر سازی

IFF نیویورک، Givaudan سوئیس، Firmenich سوئیس، Symrise آلمان، Quest هلند، TAKASAGO ژاپن، T.HASEGAWA ژاپن، SENSIENT آمریکا، DANISCO دانمارک، MANE فرانسه و CARABOT. هر چند بایستی توجه داشت که شرکت های فرمنیخ، آی اف اف، سیمرایز و جیودان از پیشتازان در این حوزه می باشند.

سخن نهایی

ورود به حوزه صنعت ساخت عطر و ادکلن نیازمند تفکر، تعمق وخلاقیت بسیار زیاد است. رمز پیروزی و موفقیت شخصیت‌ها و برندهای معروف در این حوزه توجه به جزئیات بیشتر، خلاقیت بالا در ترکیب رایحه‌ها و برخورداری از هنر و مهارت عطر فروشی بالا است.