چرا مصرف ویتامین C برای درمان یا جلوگیری از سرماخوردگی مفید نیست؟

زمستان کم کم در راه است و در کنار ورود موج سرما به اکثر نقاط کشور، سرفه‌ها، آبریزش بینی و بالا کشیدنهای دماغ به امری طبیعی تبدیل خواهد شد، وقتی اولین علائم سرما خوردگی را مشاهده می‌کنیم، شاید یکی از اولین اقدامات ما، مصرف ویتامین C باشد. این تصمیم ما به سال ۱۹۷۰ میلادی بر می‌گردد! چرا که در آن زمان باور بر این بود ویتامین C معجزه می‌کند، اما تحققات جدید می‌گویند، نمی‌توان تأیید کرد که ویتامین C بر سرماخوردگی تأثیر داشته باشد. آیا ویتامین C از سرماخوردگی جلوگیری کرده و باعث درمان ما می‌شود؟ یا فقط به خاطر یک باور نادرست، محبوب شده است؟

ویتامین C چیست؟

ویتامین C که به عنوان اسید اسکوربیک نیز شناخته شده است یک ویتامین محلول در آب است و از آنتی اکسیدان‌های مهم بدن به حساب می‌آید چون بدن را قوی و سالم نگه می‌دارد. ویتامین C همچنین در حفظ استخوان‌ها، عضلات و رگ‌های خونی، تشکیل کلاژن و افزایش جذب آهن در بدن نقش دارد. ویتامین C به طور طبیعی در سبزیجات و میوه‌ها، به ویژه پرتقال و سایر مرکبات یافت می‌شود.

ویتامین C آنتی اکسیدان است، یعنی در جریان خون قرار گرفته و اثر شیمایی موادی که به بافت‌های بدن آسیب می‌رسانند را خنثی می‌کند. این ویتامین موجب محافظت پوست در مقابل آثار مخرب اشعه ماورای بنفش نور خورشید می‌شود. همچنین این ویتامین به افزایش قدرت ایمنی بدن استحکام لثه‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند.

آیا ویتامین C می‌تواند درمان سرماخوردگی یا کاهش علائم آن کمک کند؟

ویتامین C سال‌ها به عنوان یک درمان احتمالی برای سرماخوردگی یا به عنوان راهی برای جلوگیری از سرماخوردگی مورد مطالعه قرار گرفته است. اما یافته‌های مطالعات متفاوت است.

در یک مطالعه سال ۲۰۰۷، محققان می‌خواستند بدانند آیا مصرف روزانه ۲۰۰ میلی گرم یا بیشتر از ویتامین C می‌تواند فرکانس، مدت زمان یا شدت سرماخوردگی را کاهش دهد؟ پس از بررسی ۶۰ سال تحقیقات بالینی، آن‌ها دریافتند که پس از شروع سرماخوردگی، مکمل‌های ویتامین C موجب کاهش ابتلا به سرماخوردگی نمی‌شوند، بلکه اگر روزانه مصرف شود، می‌تواند مدت زمان ابتلا به آن را کاهش دهد، در بزرگسالان ۸٪ و در کودکان ۱۴٪.

در یک مطالعه دیگر که توسط محققان دانشگاه تورنتو انجام شد، افراد به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه قرص‌های ویتامین C را در شروع علائم سرماخوردگی مصرف کردند و گروه کنترل، دارونما را مصرف می‌کردند.

پس از چند ماه، محققان اثربخشی قرص‌ها را بر مبنای تعداد سرماخوردگی و روزهای بیماری که توسط افراد در هر گروه تجربه می‌شد را مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها دریافتند گروهی که قرص‌های ویتامین C را مصرف کرده بودند، به طور قابل توجهی سالم‌تر از دیگر افرادی بودند که دارونما مصرف کرده بودند.

اما چرا همه ویتامین C را یک معجزه‌گر می‌دانند؟

این اعتقاد عامه که ویتامین C می‌تواند سرماخوردگی را درمان کند، توسط شیمیدان آمریکایی لینوس پولینگ در دهه ۱۹۷۰ به وجود آمد. پولینگ گفته بود که پس از مصرف منظم دوزهای بالا ویتامین C، احساس «سالم بودن» پیدا کرده و دیگر علائم سرماخوردگی را تجربه نکرده است.

کتاب او در مورد موضوع، ویتامین C و سرماخوردگی نیز، تبدیل به یکی از پرفروش کتاب‌ها شده بود. به نوعی که تا اواسط دهه ۱۹۷۰، حدود ۵۰ میلیون آمریکایی از ویتامین C برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌کردند و فروش داروهای ویتامین C چهار برابر شده بود.

اما دکتر پولینگ شواهد بسیار کمی برای اثبات ادعای خود داشت. بنیان این ادعا از تنها یک مطالعه در گروهی از کودکان کوهستان‌های آلپ سوییس بدست آمده بود که وی در ادامه نتایج آن را به کل جامعه تعمیم داده بود. بعدها مشخص شد که وی بیش از حد این نتایج را عمومی سازی کرده و مطالعات بسیار صورت گرفته ادعای دکتر پولینگ را رد کرده اند.

پس ویتامین C مفید نیست؟

این که بگوییم ویتامین C برای شما مفید نیست، بی اساس است چرا که یک ماده ضروری برای حفظ سلامت بدن محسوب می‌شود، همانطور که توضیح داده شد، ویتامین C یک آنتی اکسیدان طبیعی است و برای رشد بافت‌ها در بدن مانند پوست، رگ‌های خونی و استخوان ضروری است. اما نتایج مطالعات بسیار متفاوت است.

مطالعات دیگری از دانشگاه تورنتو به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف این ویتامین با کاهش طول دوره سرماخوردگی مرتبط است و چرا که در گروه آزمایش مصرف ویتامین C باعث کاهش علائم سرماخوردگی، مانند لرز و سرفه شده بود. هر چند که اثبات این نظریه نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

در نقطه مقابل این تحقیق؛ در دانشگاه مریلند، محققان داوطلبان سالمی را به منظور بررسی نتایج آزمایش کردند و به آنها قرص‌های ویتامین C یا دارونما دادند. سپس هر دو گروه از داوطلبان را با یک ویروس سرماخوردگی آلوده کرده و متوجه شدند که علائم و مدت زمان تمام داوطلبان مبتلا به سرماخوردگی مشابه هستند.

در واقع، گویا تاکنون یک تحقیق جامع نتوانسته نقش ویتامین C در بهبود یا پیشگیری از سرماخوردگی را اثبات کند و در هر کدام از مطالعات تفاوتی با دیگری وجود دارد.

اما پس چرا این ویتامین می‌تواند در برخی موارد مفید باشد؟

علت در تقویت سیستم ایمنی بدن است! تحقیقات نشان می‌دهند ویتامین C نقش مهمی در حمایت از سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند، بنابراین قوی بودن سیستم ایمنی بدن می‌تواند در کاهش ابتلا به سرما خوردگی مفید باشد.

اگر از ویتامین C برای درمان سرما خوردگی نا امید شده‌اید…

هنوز راه‌های موثرتری برای مقابله با سرماخوردگی وجود دارد. مثلاً خواب کافی، نوشیدن مایعات، مصرف مواد غذایی مغذی و کنترل استرس. تمام این عادت‌ها به سلامت دراز مدت و عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند. نتایج برخی مطالعات نیز نشان می‌دهد که فعالیت ورزشی مستمر می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شود.

بهترین ویتامین برای درمان سرماخوردگی چیست؟

متأسفانه هیج ویتامینی به طور قطع نمی‌تواند در درمان سرماخوردگی نقش داشته باشد. اما برخی از مطالعات جدید به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف قرص زینک می‌تواند در درمان سرماخوردگی مؤثر باشد.

زینک از تکثیر ویروس‌های سرماخوردگی جلوگیری کرده و باعث می‌شود، مدت زمان سرماخوردگی کوتاه‌تر و علائم آن کاهش پیدا کند، البته در صورتی که در ۲۴ ساعت اولی که علائم سرماخوردگی پیدا می‌شوند، زینک مصرف کنید.

میزان مصرف ویتامین C برای سلامتی بدن چقدر باید باشد؟

۹۰ میلی گرم برای مردان و ۷۵ میلی گرم برای زنان در روز توصیه می‌شود. دوزهای بالای این ویتامین (بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم در روز برای بزرگسالان) ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه ، حالت تهوع و اسهال شود. قبل از مصرف ویتامین C  با پزشک خود مشورت کنید.